මැතිවරණවලදී සමාජ මාධ්‍යවල තීරණාත්මක කාර්යභාරය
ඉන්දික ද සොයිසා විසිනි
තාක්ෂණික දියුණුව හමුවේ සමාජ මාධ්‍ය වේදිකා අපගේ සාමූහික ඩිජිටල් කතිකාවේ කේන්ද්‍රස්ථානය බවට පත්ව ඇත. මෙම වේදිකා අපගේ සන්නිවේදන වපසරිය තුළ විප්ලවීය වෙනසක් කර ඇති අතර දේශපාලන ක්ෂේත‍්‍රයේ, විශේෂයෙන් මැතිවරණ වලදී ප‍්‍රබල බලපෑම්කරුවෙකු ලෙස ඉස්මතු වී ඇත. අපගේ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී ක‍්‍රියාවලීන් කෙරෙහි සමාජ මාධ්‍යවල බලපෑම මම දැඩි උනන්දුවකින් නිරීක්ෂණය කර ඇති අතර, සාවද්‍ය තොරතුරු බෙදා හැරීමේදී සමාජ මාධ්‍යවල කාර්යභාරය සහ වර්ධනය වන මෙම අභියෝගයට මුහුණ දිය හැකි ආකාරය සම්බන්ධයෙන් තීරණාත්මක කතිකාවතකට කාලය එළඹ තිබේ.
තොරතුරු විප්ලවය: දෙපැත්ත කැපෙන කඩුවක්
සමාජ මාධ්‍යවල නැඟීම එක් තීරණාත්මක සන්ධිස්ථානයකි. එය තොරතුරු ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රීයකරණය කර ඇති අතර ජනතාවට හඬක් ලබාදෙමින් පෙර නොවූ විරූ ලෙස දේශපාලන කතිකාවත සමඟ සම්බන්ධ වීමට පුරවැසියන් බල ගන්වා ඇත. ශ‍්‍රී ලාංකීය සන්දර්භය තුළ, එය විවිධ අදහස් ඇසීමට, විනිවිදභාවය ප‍්‍රවර්ධනය කිරීමට සහ ප‍්‍රජා සහභාගීත්වය වැඩි කිරීමට ඉඩ දී ඇත. කෙසේ වෙතත්, ඕනෑම බලවත් මෙවලමක් මෙන්, සමාජ මාධ්‍ය තුළ ද සංකීර්ණතා සහ අවදානම් නැතුවා නොවෙයි.
සාවද්‍ය තොරතුරු, අසත්‍ය හෝ නොමග යවන තොරතුරු පැතිරීම ඩිජිටල් යුගයේ ප‍්‍රබල අභියෝගයක් ලෙස මතු වී ඇත. මැතිවරණවලදී, මෙම ප‍්‍රශ්නය තීව‍්‍ර වන අතර, ඡන්දදායකයින්ගේ හැසිරීමට සහ මහජන මතයට බලපෑම් කළ හැකි අතර අපගේ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදයේ ව්‍යුහය පවා පරයා යයි. ඒ හරහා අසත්‍ය, කටකතා සහ සත්‍යාපනය නොකළ හිමිකම් ලැව් ගින්නක් මෙන්, බොහෝ විට ද්වේෂ සහගත චේතනාවෙන් පැතිර යා හැක.
වැරදි තොරතුරු පිළිබඳ අර්බුදය විසඳීම සඳහා සමාජ මාධ්‍ය වේදිකාවලට ප‍්‍රධාන වගකීමක් ඇත. ඔවුන් සන්නිවේදනයේ පහසුකම් සපයන්නන් පමණක් නොවන අතර තොරතුරු පාලකයන් ද වේ. එබැවින්, සිය වේදිකාවල බෙදා හරින ලද අන්තර්ගතය නිවැරදි, සාධාරණ සහ විශ්වාසදායක බව සහතික කිරීම සඳහා ඔවුන් වගකිව යුතුය.
ප‍්‍රජා මාර්ගෝපදේශ වල කාර්යභාරය
සමාජ මාධ්‍ය වේදිකා විසින් වැරදි තොරතුරු පිළිබඳ අභියෝගය ජය ගැනීමට ප‍්‍රජා මාර්ගෝපදේශ මාලා සකස් කර ඇති අතර එය පරිශීලක හැසිරීම පාලනය කරන නීති රීති සහ ප‍්‍රමිතීන් සමූහයකි. මෙම මාර්ගෝපදේශ තොරතුරු බෙදා හැරීමේ අඛණ්ඩතාව පවත්වා ගැනීම සඳහා මූලික ප‍්‍රභවයක් ලෙස සේවය කරයි. ප‍්‍රජා මාර්ගෝපදේශ හුදෙක් රීතිවලට වඩා ඉදිරියට යන අතර ඒවා ආරක්ෂිත සහ ගෞරවනීය සබැඳි පරිසරයක් පෝෂණය කිරීමට කැපවෙයි. ඒවා ප‍්‍රකාශනයේ නිදහස සහ වගකීම් සහගත හැසිරීම අතර සමතුලිතතාවයක් ඇති කරමින් වගකීම් සහගත අන්තර්ගත නිර්මාණය සඳහා රාමුවක් සපයයි.
TikTok වැනි ගෝලීය වේදිකාවක්, විශේෂයෙන්ම මැතිවරණවලදී තොරතුරු බෙදා හැරීමේ අඛණ්ඩතාව පවත්වා ගැනීමේ වගකීම හඳුනාගෙන ඇත. ඔවුන්ගේ ප‍්‍රජා මාර්ගෝපදේශ, පරිශීලක හැසිරීම පාලනය කරන නීති මාලාවක් ලෙස කි‍්‍රයාකරන අතර අසත්‍ය තොරතුරු පතුරුවා හැරීමට උත්සාහ කරන අය පාලනය කිරීම සඳහා ප‍්‍රධාන කාර්යයභාරයක් ඉටු කරයි. මෙම මාර්ගෝපදේශ හුදෙක් නීති මාලාවකට වඩා එහා යන අතර ඒවා ආරක්ෂිත, වගකිවයුතු සහ ගෞරවනීය සබැඳි ප‍්‍රජාවක් පෝෂණය කිරීමට කැපවෙයි.
සාධාරණ මැතිවරණ පැවැත්වීම
මැතිවරණවලදී, මෙම මාර්ගෝපදේශවල කාර්යභාරය අතිශයින් වැදගත් වේ. ඒවා ව්‍යාජ තොරතුරු පැතිරීම, බෙදුම්වාදී අන්තර්ගතයන් සහ බාහිර මැදිහත්වීම් වලට එරෙහිව ආරක්ෂක පවුරක් ලෙස කි‍්‍රයා කරයි. මෙම මාර්ගෝපදේශ කඩිනම්ව බලාත්මක කරන වේදිකාවලට මැතිවරණ ක‍්‍රියාවලිය සාධාරණ, විනිවිදභාවයෙන් යුක්ත බව සහ අවභාවිතයෙන් තොර බව සහතික කිරීමට උදවු කළ හැක.
කෙසේ වෙතත්, මෙම සමාජ වගකීම සමාජ මාධ්‍ය වේදිකාවට පමණක් සීමා නොවන අතර පරිශීලකයන් ද තීරණාත්මක කාර්යභාරයක් ඉටුකල යුතුය. වගකිවයුතු අන්තර්ගත නිර්මාණයේ වැදගත්කම සහ වැරදි තොරතුරු පතුරුවා හැරීමේ ප‍්‍රතිවිපාක පිළිබඳව පරිශීලකයන් දැනුවත් කිරීම අත්‍යවශ්‍ය වේ. දැනුවත් කිරීමේ ව්‍යාපාර සහ ඩිජිටල් සාක්ෂරතා මුලපිරීම් වැරදි තොරතුරු අවම කිරීමේ උපාය මාර්ගයේ ප‍්‍රධාන අංග වේ.
සාමූහික උත්සාහයක්
අවසාන වශයෙන්, මැතිවරණ සමයේදී සමාජ මාධ්‍යවල වැරදි තොරතුරුවලට එරෙහිව නැගීසිටීම සාමූහික ප‍්‍රයත්නයකි. ඒ සඳහා වේදිකාවල සුපරීක්ෂාකාරීත්වය, පරිශීලකයින්ගේ සක‍්‍රීය සහභාගීත්වය, ප‍්‍රතිපත්ති සම්පාදකයන්ගේ මග පෙන්වීම සහ සිවිල් සමාජයේ විමර්ශනය අවශ්‍ය වේ. පුරවැසියන් වශයෙන්, අප සමාජ මාධ්‍ය වෙත ප‍්‍රවේශ විය යුත්තේ විචාර බුද්ධියෙන්, තොරතුරු සත්‍යයක් ලෙස පිළිගැනීමට පෙර සත්‍යාපනය කරමිනි.
වැරදි තොරතුරු ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී ක‍්‍රියාවලියට පැහැදිලි අභියෝගයක් එල්ල කරයි. අපගේ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී පාලනය ආරක්ෂා කිරීම සඳහා, සමාජ මාධ්‍ය වේදිකා ප‍්‍රජා මාර්ගෝපදේශවලට අනුගත වන පරිසරයක් පෝෂණය කළ යුතුය. පරිශීලකයන් වගකිවයුතු අන්තර්ගත නිර්මාණය පිළිබඳව දැනුවත් කර ඇති අතර සත්‍යයේ සහ විනිවිදභාවයේ මූලධර්ම අපගේ ඩිජිටල් කතිකාවට මග පෙන්වයි.
ශ‍්‍රී ලංකාවේ මෙන්ම ලොව පුරා අනාගත මැතිවරණ දෙස බලා සිටින විට, අපගේ සමාජයේ සහ අපගේ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදයේ උන්නතිය සඳහා සමාජ මාධ්‍යවල බලය උපයෝගී කර ගත හැකි බව මතක තබා ගනිමු. මෙම ප‍්‍රබල මෙවලම අපගේ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදය ගොඩනඟා ඇති මූලධර්ම ආරක්ෂා කරමින් යහපත සඳහා බලවේගයක් ලෙස පවතින බව සහතික කිරීමේ වගකීම අප සතු ය.
(ලේඛකයා- ශ‍්‍රී ලංකා තොරතුරු තාක්ෂණ කර්මාන්ත සම්මේලනයේ (FITIS) සභාපතිවරයා වේ.
